Każdego dnia ponad 30 000 osób na całym świecie doznaje oparzeń na tyle poważnych, że wymagają pomocy medycznej. Szacuje się, że jest to 11 milionów oparzeń rocznie. Na szczęście większość tych oparzeń nie stanowi zagrożenia dla życia i można je łatwo leczyć. Oparzenia obejmujące 10% lub mniej całkowitej powierzchni ciała pacjenta (TBSA) zaleca się schłodzić wodą (~20 minut) i przykryć.

Dlaczego chłodzić oparzone miejsce?

Gdy oparzenie nie jest chłodzone, jego głębokość i powierzchnia nadal się zwiększają. Powoduje to progresję oparzeń pierwszego stopnia do oparzeń drugiego stopnia i oparzeń drugiego stopnia do oparzeń trzeciego stopnia. Początkowe postępowanie w przypadku oparzeń termicznych o powierzchni mniejszej niż 10% TBSA polega na schłodzeniu oparzenia, aby zapobiec przenoszeniu ciepła, zmniejszyć skutki progresji oparzenia i ograniczyć narażenie na zanieczyszczenie.

Część dostępnych na rynku produktów np. Water-Jel® są specjalnie zaprojektowane do takiego leczenia. Opatrunki żelowe działają na każdą część cyklu oparzenia ze względu na formułę np. 96% oczyszczonej wody i 0,1% kwasu hialuronowego (HA) .  Ta naukowa formuła pomaga w chłodzeniu i zmniejsza postęp oparzenia, zmniejszając potencjał dalszego zanieczyszczenia.

Przydatna lektura dot. leczenia oparzeń:

• Pierwsza pomoc przedmedyczna. Outdoor – survival – wojna (rozdział 10)
• Taktyczne ratownictwo medyczne
• Pierwsza pomoc w górach
• Złote minuty w obrażeniach ciała

Przypadek z życia ratownika medycznego

Ratownicy zostają wezwani na miejsce pożaru. Podczas podróży załoga dowiaduje się, że pożar był wynikiem eksplozji w kuchni lokalnej restauracji typu fast food. Nie zgłoszono żadnych obrażeń.

Po przybyciu na miejsce ratownicy zostają skierowani do bezpiecznego obszaru w celu utworzenia sektora rehabilitacji. Poinformowano ich, że przyczyną pożaru był wyciek gazu. Gdy karetka zatrzymuje się, z delikatesów po drugiej stronie ulicy wybiega mężczyzna. Krzyczy “Pomóż mi!”, trzęsąc się i trzymając ręce w powietrzu. Resztki jego brody wciąż się tlą. Medycy natychmiast pomagają mu upaść na ziemię i rozpoczynają ocenę.

Podczas wstępnej oceny pacjent zaprzecza utracie przytomności, bólowi szyi lub trudnościom z oddychaniem. Jest czujny i zorientowany w czasie 4 (tj. osoba, miejsce, czas i zdarzenie). Szybka ocena urazu ujawnia, że jego płuca są obecnie czyste, a cała twarz i czubek głowy pokryte są oparzeniami drugiego stopnia z kombinacją otwartych i zamkniętych pęcherzy. Jego brwi są opalone, a broda jest spalona do zarostu na brodzie i policzkach. Oba ramiona mają oparzenia drugiego stopnia od łokci do dłoni, ale wydaje się, że jego klatka piersiowa została oszczędzona. Lekarze szacują, że oparzenia obejmują około 18% jego ciała.

Po dalszym przesłuchaniu pacjent stwierdził, że zobaczył iskrę z gniazdka podczas podłączania lodówki w kuchni. Potem nastąpiła ogromna eksplozja, która przewróciła go przez pokój. Oblał oparzenia zimną wodą z kranu, a następnie pobiegł na drugą stronę ulicy po pomoc. Pacjent ocenia swój ból jako 10 na 10.

Ciśnienie krwi pacjenta wynosi 138/90, puls 120, częstość oddechów 20, a nasycenie tlenem 96%. Przygotowując się do uzyskania dostępu naczyniowego, ratwonicy otwierają swój zestaw do leczenia oparzeń, który zawiera opakowania sterylnych opatrunków na oparzenia Water-Jel wstępnie zwilżonych żelem rozpuszczalnym w wodzie. Szybko nakładają maskę Water-Jel Face Mask, która została zaprojektowana specjalnie dla twarzy i ma wstępnie wycięte otwory na oczy, nos i usta. Nakładana jest maska nieoddychająca i dostarczany jest tlen o wysokim przepływie z prędkością 12 l/min.

Ramiona pacjenta są obłożone opatrunkami żelowymi, a pacjent jest szybko przenoszony do karetki. Po dotarciu na miejsce zakładana jest kroplówka i rozpoczynana jest resuscytacja płynowa.

Podczas ponownej oceny interwencji, w tym aplikacji Water-Jel, pacjent obniża ocenę bólu z 10 do 8. Przyjmuje ofertę morfiny i otrzymuje 5 mg, co dodatkowo zmniejsza jego ból do 6.

Pacjent zostaje szybko przetransportowany do najbliższego ośrodka leczenia oparzeń w celu uzyskania docelowej opieki.

Po przybyciu na miejsce ratownicy medyczni przekazują szybki raport, podczas gdy pacjent jest przenoszony na nosze. W tym momencie pacjent nie ma żadnych dodatkowych dolegliwości. Jednak ze względu na mechanizm urazu pacjent przechodzi ocenę oddechową i tomografię komputerową głowy, szyi i brzucha, która nie ujawnia żadnych innych obrażeń.

Zespół usuwa opatrunki  i ocenia oparzenia. Twarz wydaje się być dobrze zakryta i nie odnotowano progresji oparzeń. Ocena ramion wskazuje jednak, że obszary, w których opatrunki na oparzenia nie zakryły w pełni obszaru oparzenia, są nadal gorące, a pęcherze powiększają się, co mogło również wpłynąć na stopień złagodzenia bólu zgłaszanego przez pacjenta.

Oparzenia zostały opatrzone opatrunkami impregnowanymi antybiotykami, a pacjent został przyjęty do szpitala w celu opieki. Jego żona mówi, że teraz ledwo go rozpoznaje, ponieważ od czasu ich pierwszego spotkania zawsze nosił brodę.

W ciągu następnych kilku dni pacjent został oczyszczony z oparzeń i owinięty. Chirurdzy plastyczni są zdumieni różnicami w gojeniu się obszarów pokrytych Water-Jel w porównaniu z tymi, które nie zostały pokryte. Pacjent nie wymaga przeszczepu skóry i zostaje wypisany po siedmiu dniach.

Dyskusja

Sposób najlepszego leczenia oparzeń w ostrych stanach przedszpitalnych jest nadal przedmiotem dyskusji. Przez wiele lat zalecano przykrywanie oparzeń gazą i polewanie ich sterylną wodą przez kilka minut, chłodzenie oparzeń przez parowanie wody, a następnie przykrywanie pacjenta sterylnym prześcieradłem na oparzenia. Praktyka ta doprowadziła do obaw, że nadgorliwe chłodzenie wodą może spowodować hipotermię u ofiary oparzenia.

Hipotermia wiąże się ze zwiększoną śmiertelnością i zachorowalnością, które uważa się za związane z tym, jak obniżona temperatura zakłóca mechanizmy krzepnięcia organizmu i reakcję na stres. Ośrodki leczenia oparzeń zmieniły następnie swoje zalecenia na suche opatrunki przykryte czystym prześcieradłem. Niestety, praktyka ta wcale nie chłodzi oparzenia i może w rzeczywistości zwiększyć obszar oparzenia poprzez zatrzymywanie ciepła.

Gdy oparzenie nie jest chłodzone, jego głębokość i powierzchnia nadal się zwiększają. Powoduje to, że oparzenia pierwszego stopnia stają się oparzeniami drugiego stopnia, a oparzenia drugiego stopnia stają się oparzeniami trzeciego stopnia. Większość oparzeń trzeciego stopnia i niektóre oparzenia drugiego stopnia wymagają przeszczepu skóry w celu pokrycia tkanki utraconej w wyniku oparzenia, co powoduje większe oszpecenie.

Wstępnie zwilżone opatrunki na oparzenia, takie jak Water-Jel, są szeroko stosowane na całym świecie i w kompleksach przemysłowych, w których pracownicy są narażeni na oparzenia. W obiektach przemysłowych często znajdują się stanowiska pierwszej pomocy wyposażone w takie opatrunki.

Chociaż hipotermia jest nadal zagrożona, można ją kontrolować poprzez rozsądne stosowanie wstępnie zwilżonych opatrunków. Opatrunki te chłodzą przez konwekcję, a nie przez parowanie, a ciepło jest przenoszone z oparzenia do żelu, zmniejszając temperaturę oparzenia w kontrolowany sposób i umożliwiając uwolnienie energii cieplnej do otaczającego powietrza. Mając to na uwadze, Water-Jel jest czasami ograniczony przez lokalny protokół do nie więcej niż 25% powierzchni ciała. W przypadku oparzeń większych niż 25%, producent zaleca stosowanie Water-Jel najpierw na najbardziej krytyczne oparzenia, takie jak te na twarzy i dłoniach, a następnie na inne obszary do limitu określonego w protokole. Następnie można zastosować tradycyjne suche opatrunki.

Kolejną obawą związaną z brakiem chłodzenia oparzenia jest kontrola bólu. Chłodzenie bieżącą wodą jest najskuteczniejszym nie-narkotycznym środkiem zmniejszającym ból. Jednak poza faktem, że wymagana będzie znaczna ilość czystej wody, można to zrobić tylko przez ograniczony czas, zanim pacjent będzie musiał zostać przetransportowany do szpitala. Zastosowanie wstępnie zwilżonego opatrunku zaprojektowanego specjalnie w celu wyciągnięcia ciepła z oparzenia i utrzymania sterylnego środowiska zapewni lepszą redukcję bólu niż suchy opatrunek.

Na oddziale ratunkowym konieczne będzie usunięcie opatrunków, aby umożliwić pełną ocenę pacjenta. Często powoduje to znaczny ból, częściowo spowodowany usuwaniem tkanki, która przylgnęła do opatrunku. Wilgotny opatrunek na oparzenia pozwala tego uniknąć, ponieważ nie przywiera.

Wnioski

Natychmiastowe schłodzenie oparzeń zmniejsza dalsze oparzenia i łagodzi ból. Uzbrojeni w odpowiednią edukację i szkolenia dot. opieki nad pacjentem, możliwe jest skuteczne chłodzenie oparzeń, unikanie hipotermii i zapewnienie redukcji bólu pacjentom z oparzeniami.

Źródło:  jems.com  / Stokes MAR, Johnson WD. Burns in the Third World: an unmet need. Ann Burns Fire Disasters. 2017