Co najmniej jedna trzecia ludności w krajach rozwijających się nie ma dostępu do bezpiecznej wody pitnej. Brak odpowiedniego zaopatrzenia w wodę i urządzeń sanitarnych stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i naraża wiele osób na ryzyko chorób przenoszonych przez wodę. Każdego dnia około 6000 dzieci umiera z powodu odwodnienia z powodu biegunki. Słoneczna dezynfekcja wody (SODIS) może przyczynić się do poprawy tej sytuacji.

SODIS to prosta metoda poprawy jakości wody pitnej poprzez wykorzystanie światła słonecznego do inaktywacji patogenów powodujących biegunkę. Zanieczyszczoną wodę wlewa się do przezroczystych plastikowych butelek PET i wystawia na działanie promieni słonecznych przez 6-9 godzin. Podczas ekspozycji słońce niszczy patogeny. Światło słoneczne dezynfekuje wodę poprzez dwa efekty:

• promieniowanie w spektrum UV-A (długość fali 320-400nm) i
• podwyższona temperaturę wody. Jeśli temperatura wody wzrośnie powyżej 50°C, proces dezynfekcji wymaga tylko jednej godziny ekspozycji na silne słońce.

SODIS (ang. Solar Water Disinfection Process) | skrót od SOlar DISinfectio – jedna z metod solarnego uzdatniania wody zalecana przez UNICEF i WHO.

Dezynfekcja słoneczna jest naturalnym i całkiem skutecznym sposobem inaktywacji mikroorganizmów takich jak bakterie, wirusy, pierwotniaki i grzyby.

Metoda użycia SODIS

Plastikowa butelka powinna być jak nowa, niekolorowa i wolna od zadrapań. Szklane butelki mogą być używane, ale tylko w ostateczności, ponieważ nie są tak skuteczne, chodzi o grubość ścianek. Im cieńsza butelka, tym lepiej, aby umożliwić przenikanie światła słonecznego. Butelka musi być czysta, przezroczysta, bezbarwna, o pojemności 2 l lub mniejszej i mieć usunięte wszystkie papierowe etykiety.

Jeśli butelki PET nie są dostępne, zamiast nich można użyć butelek szklanych. Warunkiem wstępnym użycia szklanych butelek jest posiadanie zakrętki do zamknięcia butelki oraz cienkiej ścianki. Użytkownicy preferują jednak stosowanie butelek PET, ponieważ są one łatwiej dostępne, mniej ciężkie i nie tłuką się.

Zaleca się wstrząsanie napełnionymi w ¾ butelkami przez około 20 sekund przed ich całkowitym napełnieniem. Szczególnie stojąca woda o niskiej zawartości tlenu pobierana ze stawów, cystern i studni powinna być napowietrzana przed ekspozycją na światło słoneczne.  Następnie dolej wodę aż po korek.

Umieść przezroczystą butelkę PET w bezpośrednim świetle słonecznym na sześć do ośmiu godzin. Można zwiększyć wydajność, umieszczając butelkę na powierzchni odbijającej światło takiej jak metal lub folia aluminiowa (błyszcząca strona!).

Butelki można umieścić w dowolnym miejscu, które jest dobrze nasłonecznione. Zalecamy jednak, aby nie kłaść ich bezpośrednio na podłodze, co ochroni butelki przed bawiącymi się dziećmi i zwierzętami. Dobrym pomysłem jest umieszczenie butelek na dachu lub zbudowanie drewnianego stojaka do ekspozycji butelek, wtedy leżą poziomo (horyzontalnie). Upewnij się, że butelki są umieszczone na solidnej i stabilnej powierzchni. Chronić od wiatru, który powoduje efekt chłodzenia.

Oto czynniki mające wpływ na skuteczność

Ciekawska! Inaktywacja bakterii na dużych wysokościach była 1,7 razy większa niż na niższych wysokościach już po 2 godzinach.

Rola Limonki

Dodanie soku z limonki do wystawionej na działanie promieni słonecznych wody umożliwia usunięcie z niej wykrywalnego poziomu szkodliwych bakterii, np. pałeczek okrężnicy (Escherichia coli), w znacznie krótszym czasie niż po zastosowaniu samej dezynfekcji solarnej. Naukowcy z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa wspominali o 30 minutach, z użyciem niewielkich ilością soku z limonki (30 mililitrów, czyli połowa owocu na 2 litry wody) przebiega szybciej – wystarczy 30 minut – i jest skuteczniejsza – w porównaniu do zwykłego sodis ilość E. coli i MS2 była niższa.

Zalety metody SODIS

• Skuteczność w zwalczaniu bakterii chorobotwórczych.
• Łatwość do zrozumienia i zastosowania.
• Zerowy lub bardzo niski koszt.
• Niezależność od źródeł energii innych niż światło słoneczne.
• Niezależność od łańcuchów dostaw produktów innych niż butelki PET.
• Zintegrowana ochrona przed ponownym zanieczyszczeniem, jeśli woda jest przechowywana w tych samych butelkach.
• Brak negatywnego wpływu na smak wody.

Jak wiemy mikroorganizmy są wrażliwe na ciepło. Woda nie musi być przegotowana, aby zabić 99,9% mikroorganizmów. Podgrzanie wody do temperatury 50-60°C przez godzinę na silnym słońcu daje ten sam efekt.

Ludzkie patogeny są przystosowane do życia w ludzkich jelitach, gdzie znajdują ciemne, wilgotne środowisko i temperatury w zakresie od 36°C do 37°C. Gdy patogeny przedostaną się z kałem do środowiska, są one bardzo wrażliwe na trudne warunki panujące poza ludzkim ciałem. Nie są w stanie oprzeć się podwyższonym temperaturom i nie mają żadnych mechanizmów ochrony przed promieniowaniem UV. Dlatego, temperatura i promieniowanie UV mogą być wykorzystane do inaktywacji patogenów.

Ciekawostka! Zasada dezynfekcji wody za pomocą promieniowania słonecznego została po raz pierwszy odkryta w 1984 roku przez profesora Aftima Acrę z Uniwersytetu Amerykańskiego w Bejrucie. Ale właściwości bakteriobójcze światła słonecznego zostały odkryte wcześniej, bo 1877 roku. Myślę, jednak że było to odkrycie ponowne bowiem niektóre starożytne cywilizacje wiedziały już o zbawiennym wpływie słońca na jakość wody, tak samo jak o srebrze. Po ustaleniu, że długości fal UV są odpowiedzialne za działanie bakteriobójcze, naukowcy zaczęli wykorzystywać je w systemach oczyszczania wody

Ograniczenia i wady metody SODIS:

• Nie zmienia chemicznej jakości wody, nie usuwa zanieczyszczeń chemicznych
• Wymaga stosunkowo czystej wody (zmętnienie poniżej 30 NTU).
• SODIS nie jest przydatny do uzdatniania dużych ilości wody.
• Zagrożenie mikroplastikiem.
• Deformacja butelek PET powyżej 65°C.
• Wymaga odpowiednich warunków pogodowych czas ekspozycji:
  – 6 godzin pod jasnym lub do 50% zachmurzonym niebem;
  – 2 kolejne dni przy 100% zachmurzeniu;
  Podczas dni z ciągłymi opadami deszczu metoda ta nie działa zadowalająco. W takich dniach zaleca się gotowanie wody lub zbieranie wody deszczowej.

SODIS jest przeznaczony wyłącznie do ekstremalnych sytuacjach, w których nie ma innych opcji. Należy zauważyć, że metoda nie produkuje sterylnej wody i służy do dezynfekcji małych ilości wody o niskiej mętności. Ponadto działa lepiej w centralnych szerokościach geograficznych, gdzie światło słoneczne nie jest tak nie jest tak mocno nachylone. Optimum to 35 stopni szerokości geograficznej północnej i południowej. W Polsce skuteczność tej metody będzie realnie ograniczona tylko do letnich miesięcy.

Nie trzeba być preppersem, by dostrzec, że potrzeba czystej wody dotyczy wszystkich, niezależnie od przekonań politycznych, rasy, statusu finansowego i społecznego czy położenia geograficznego.

Co wywołuje biegunkę?

Spożywanie zanieczyszczonej mikrobiologicznie wody pitnej jest ważną przyczyną biegunki. Społeczności z nawykiem
spożywania nieoczyszczonej wody bezpośrednio ze źródła, zanieczyszczonych rzek i stawów są zatem szczególnie narażone na ryzyko dla zdrowia. Patogeny wywołujące biegunkę są przenoszone nie tylko przez zanieczyszczoną wodę, ale także przez brudne palce, skażoną żywność, muchy itp. Aby poprawić ogólny stan zdrowia lokalnej społeczności, ważne jest nie tylko zapewnienie czystej wody pitnej, ale także zwiększenie świadomości i praktyki zachowań higienicznych oraz zdrowego środowiska, takich jak mycie rąk mydłem lub bezpieczne usuwanie kału.

źródło:  www.sodis.ch \  publichealth.jhu.edu

Destylator do wody DIY

Destylacja wody przebiega zgodnie z zasadami cyklu parowania i opadów wody występującego w przyrodzie. W przeciwieństwie do metody SoDis czy filtrów, które usuwają zanieczyszczenia z wody, destylacja eliminuje między innymi związki organiczne (bakterie i wirusy), metale ciężkie, chlor, chloraminy i radionukleidy.